آموزش سینتکس پایه Ruby

معرفی کلی Ruby و اهمیت یادگیری سینتکس پایه Ruby

Ruby یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا و شیءگرا است که به دلیل سادگی، خوانایی و قدرت خود در توسعه وب، خودکارسازی وظایف، علم داده و بسیاری دیگر از حوزه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. یادگیری سینتکس پایه Ruby پایه‌ای برای تسلط بر این زبان فراهم می‌کند و به شما امکان می‌دهد تا برنامه‌های موثر و کارآمد بنویسید.

کاربردهای Ruby در حوزه‌های مختلف

Ruby در توسعه وب با فریم‌ورک Ruby on Rails، تحلیل داده‌ها، خودکارسازی وظایف سیستم، توسعه بازی و حتی در علم داده کاربرد دارد. سینتکس پایه Ruby به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد تا به سرعت و با کدنویسی کمتر، برنامه‌های پیچیده‌ای را پیاده‌سازی کنند.

مبانی سینتکس Ruby

ساختار کلی برنامه Ruby

برنامه‌های Ruby از دستورات متوالی تشکیل شده‌اند که معمولاً در فایل‌هایی با پسوند .rb ذخیره می‌شوند. سینتکس پایه Ruby نسبت به بسیاری از زبان‌های دیگر ساده‌تر و خواناتر است. استفاده از تورفتگی‌ها برای سازمان‌دهی کدها از ویژگی‌های مهم سینتکس پایه Ruby است.

قوانین نام‌گذاری متغیرها

نام متغیرها باید با حرف شروع شود و می‌تواند شامل حروف، اعداد و زیرخط باشد. همچنین، Ruby به حروف بزرگ و کوچک حساس است، بنابراین Variable و variable دو متغیر متفاوت محسوب می‌شوند.

استفاده از حروف بزرگ و کوچک در سینتکس پایه Ruby

در Ruby، حروف بزرگ و کوچک در نام‌گذاری متغیرها، کلاس‌ها و ماژول‌ها اهمیت دارند. به عنوان مثال، کلاس‌ها معمولاً با حرف بزرگ شروع می‌شوند، مانند ClassName، در حالی که متغیرهای محلی با حرف کوچک، مانند variable_name تعریف می‌شوند.

دستورات پایه‌ای در سینتکس پایه Ruby

دستورات چاپ (puts، print)

دستورات چاپ در Ruby با استفاده از puts و print انجام می‌شود. puts مقدار را چاپ کرده و یک خط جدید ایجاد می‌کند، در حالی که print فقط مقدار را چاپ می‌کند بدون ایجاد خط جدید.

puts "سلام دنیا!"
print "این یک پیام است."

دریافت ورودی از کاربر (gets)

برای دریافت ورودی از کاربر از دستور gets استفاده می‌شود. این دستور ورودی را به صورت رشته دریافت کرده و در متغیری ذخیره می‌کند.

print "نام خود را وارد کنید: "
name = gets.chomp
puts "سلام، #{name}!"

استفاده از کامنت‌ها برای توضیحات در سینتکس پایه Ruby

کامنت‌ها با علامت # آغاز می‌شوند و برای توضیح کدها استفاده می‌شوند. این کامنت‌ها در زمان اجرای برنامه نادیده گرفته می‌شوند.

# این یک کامنت است
puts "این خط اجرا می‌شود."

متغیرها و انواع داده‌ها در سینتکس پایه Ruby

تعریف و مقداردهی به متغیرها

در Ruby، متغیرها نیازی به تعریف نوع داده‌ای ندارند و می‌توانند به سادگی با استفاده از نام و مقداردهی اولیه تعریف شوند.

x = 5
y = "سلام"

انواع داده‌های اصلی در سینتکس پایه Ruby (Integer, Float, String, Boolean)

Ruby انواع داده‌های مختلفی مانند Integer برای اعداد صحیح، Float برای اعداد اعشاری، String برای رشته‌ها و Boolean برای مقادیر درست و نادرست را پشتیبانی می‌کند.

عدد_صحیح = 10          # Integer
عدد_اعشاری = 10.5       # Float
رشته = "Ruby"          # String
درست = true             # Boolean

تبدیل انواع داده‌ها

Ruby امکان تبدیل انواع داده‌ها را به صورت ساده فراهم می‌کند. برای مثال، تبدیل یک رشته به عدد با استفاده از متد to_i امکان‌پذیر است.

x = "10"
y = x.to_i  # y برابر با 10 خواهد شد

عملگرها در سینتکس پایه Ruby

**عملگرهای ریاضی (+, -, *, /, %, )

Ruby انواع مختلفی از عملگرهای ریاضی را پشتیبانی می‌کند که برای انجام محاسبات مختلف استفاده می‌شوند.

جمع = 5 + 3       # 8
تفریق = 5 - 3     # 2
ضرب = 5 * 3        # 15
تقسیم = 5 / 3      # 1
باقیمانده = 5 % 3  # 2
توان = 5 ** 3      # 125

عملگرهای مقایسه‌ای (==, !=, >, <, >=, <=)

این عملگرها برای مقایسه مقادیر مختلف استفاده می‌شوند و مقادیر منطقی (true یا false) بازمی‌گردانند.

5 == 3  # false
5 != 3  # true
5 > 3   # true
5 < 3   # false
5 >= 5  # true
5 <= 3  # false

عملگرهای منطقی (&&, ||, !)

عملگرهای منطقی برای ترکیب مقادیر بولی استفاده می‌شوند.

true && false  # false
true || false   # true
!true           # false

ساختارهای کنترلی در سینتکس پایه Ruby

دستورات شرطی (if, elsif, else, unless)

دستورات شرطی برای کنترل جریان برنامه بر اساس شرایط مختلف استفاده می‌شوند.

age = 20
if age >= 18
  puts "بزرگسال"
elsif age >= 13
  puts "نوجوان"
else
  puts "کودک"
end

unless age < 18
  puts "بزرگسال"
end

حلقه‌ها (for, while, until, loop)

حلقه‌ها برای تکرار دستورات در طول اجرای برنامه به کار می‌روند.

# حلقه for
for i in 0..4
  puts i
end

# حلقه while
counter = 0
while counter < 5
  puts counter
  counter += 1
end

# حلقه until
counter = 0
until counter == 5
  puts counter
  counter += 1
end

# حلقه loop
loop do
  puts "حلقه بی‌پایان"
  break if some_condition
end

استفاده از break، next و redo در حلقه‌ها

دستورات break برای خروج از حلقه، next برای پرش به تکرار بعدی و redo برای بازگشت به تکرار فعلی استفاده می‌شوند.

for i in 0..9
  break if i == 5
  next if i.even?
  puts i
end

counter = 0
while counter < 5
  counter += 1
  redo if counter == 3
  puts counter
end

توابع در سینتکس پایه Ruby

تعریف و فراخوانی توابع (methods)

توابع یا متدها در Ruby با استفاده از کلمه کلیدی def تعریف می‌شوند و می‌توانند مقادیر را برگردانند.

def greet(name)
  puts "سلام، #{name}!"
end

greet("علی")

پارامترها و آرگومان‌ها

توابع می‌توانند پارامترهایی بپذیرند که هنگام فراخوانی متد با آرگومان‌ها مقداردهی می‌شوند.

def add(a, b)
  return a + b
end

result = add(3, 5)
puts result  # 8

توابع بازگشتی

توابع بازگشتی توابعی هستند که خود را فراخوانی می‌کنند تا نتایج پیچیده‌تری تولید کنند.

def factorial(n)
  return 1 if n == 0
  n * factorial(n - 1)
end

puts factorial(5)  # 120

بلوک‌ها، پروک‌ها و لامبداها

Ruby از بلوک‌ها، پروک‌ها و لامبداها برای تعریف توابع کوچک و انعطاف‌پذیر استفاده می‌کند.

# بلوک‌ها
5.times do |i|
  puts i
end

# پروک‌ها
greet_proc = Proc.new { |name| puts "سلام، #{name}!" }
greet_proc.call("علی")

# لامبداها
greet_lambda = ->(name) { puts "سلام، #{name}!" }
greet_lambda.call("علی")

آرایه‌ها، هش‌ها و مجموعه‌ها در سینتکس پایه Ruby

تعریف و استفاده از آرایه‌ها

آرایه‌ها برای ذخیره مجموعه‌ای از عناصر استفاده می‌شوند.

fruits = ["سیب", "موز", "پرتقال"]
puts fruits[0]  # سیب

تعریف و استفاده از هش‌ها

هش‌ها برای ذخیره داده‌های کلید-مقدار استفاده می‌شوند.

student = { "نام" => "علی", "سن" => 20 }
puts student["نام"]  # علی

تعریف و استفاده از مجموعه‌ها

مجموعه‌ها برای ذخیره مجموعه‌ای از عناصر منحصر به فرد استفاده می‌شوند.

require 'set'
numbers = Set.new([1, 2, 3, 3, 4])
puts numbers  # #<Set: {1, 2, 3, 4}>

عملیات مختلف روی این ساختارهای داده‌ای

# آرایه
fruits << "کیوی"
puts fruits  # ["سیب", "موز", "پرتقال", "کیوی"]

# هش
student["نمره"] = 95
puts student  # {"نام"=>"علی", "سن"=>20, "نمره"=>95}

# مجموعه‌ها
numbers.add(5)
puts numbers  # #<Set: {1, 2, 3, 4, 5}>

begin
  number = Integer(gets.chomp)
  puts "عدد وارد شده: #{number}"
rescue ArgumentError
  puts "ورودی نامعتبر بود."
ensure
  puts "تلاش برای تبدیل ورودی به عدد."
end

begin
  result = 10 / 0
rescue ZeroDivisionError
  puts "تقسیم بر صفر امکان‌پذیر نیست."
rescue StandardError => e
  puts "یک خطای دیگر رخ داد: #{e.message}"
end

class CustomError < StandardError
end

begin
  raise CustomError, "این یک خطای سفارشی است."
rescue CustomError => e
  puts e.message
end

file = File.open("example.txt", "r")
content = file.read
puts content
file.close

# نوشتن در فایل
File.open("example.txt", "w") do |file|
  file.puts "سلام دنیا!"
end

# خواندن از فایل
File.open("example.txt", "r") do |file|
  content = file.read
  puts content
end

require 'fileutils'

path = "path/to/file.txt"
if File.exist?(path)
  File.open(path, "r") do |file|
    content = file.read
    puts content
  end
else
  puts "فایل وجود ندارد."
end

require 'mathn'
include Math
puts sqrt(16)  # 4.0

require 'date'
current_date = Date.today
puts current_date

# ایجاد ماژول سفارشی (مثلا my_module.rb)
module MyModule
  def self.greet(name)
    "سلام، #{name}!"
  end
end

# استفاده از ماژول سفارشی
require_relative 'my_module'
puts MyModule.greet("علی")  # سلام، علی!

class Student
  def initialize(name, age)
    @name = name
    @age = age
  end

  def introduce
    puts "نام من #{@name} و سنم #{@age} است."
  end
end

ali = Student.new("علی", 20)
ali.introduce  # نام من علی و سنم 20 است.

class Student
  attr_accessor :name, :age

  def initialize(name, age)
    @name = name
    @age = age
  end

  def introduce
    puts "نام من #{@name} و سنم #{@age} است."
  end
end

ali = Student.new("علی", 20)
ali.introduce
ali.age = 21
puts ali.age  # 21

numbers = [1, 2, 3, 4, 5]
squares = numbers.map { |n| n ** 2 }
puts squares  # [1, 4, 9, 16, 25]

numbers = [1, 2, 3, 4, 5]
even_numbers = numbers.select { |n| n.even? }
puts even_numbers  # [2, 4]

# روبییک
fruits.each { |fruit| puts fruit }

# غیر روبییک
i = 0
while i < fruits.length
  puts fruits[i]
  i += 1
end

# مرتب‌سازی حبابی
def bubble_sort(arr)
  n = arr.length
  loop do
    swapped = false
    (n-1).times do |i|
      if arr[i] > arr[i+1]
        arr[i], arr[i+1] = arr[i+1], arr[i]
        swapped = true
      end
    end
    break unless swapped
  end
  arr
end

list = [64, 34, 25, 12, 22, 11, 90]
puts bubble_sort(list)  # [11, 12, 22, 25, 34, 64, 90]

def add(a, b)
  a + b
end

def subtract(a, b)
  a - b
end

def multiply(a, b)
  a * b
end

def divide(a, b)
  return "تقسیم بر صفر امکان‌پذیر نیست." if b == 0
  a / b
end

puts "انتخاب عملیات:"
puts "1. جمع"
puts "2. تفریق"
puts "3. ضرب"
puts "4. تقسیم"

print "انتخاب خود را وارد کنید (1/2/3/4): "
choice = gets.chomp
print "عدد اول را وارد کنید: "
num1 = gets.to_f
print "عدد دوم را وارد کنید: "
num2 = gets.to_f

case choice
when '1'
  puts "نتیجه: #{add(num1, num2)}"
when '2'
  puts "نتیجه: #{subtract(num1, num2)}"
when '3'
  puts "نتیجه: #{multiply(num1, num2)}"
when '4'
  puts "نتیجه: #{divide(num1, num2)}"
else
  puts "انتخاب نامعتبر است."
end